Bảng hiệu 'Nghĩa trang nghệ sĩ' trước và sau khi được gỡ bỏ vào chiều 20/6. 

Trao đổi với VietNamNet, chị Nguyễn Thị Bích Hoa (tên thường gọi là Thủy) - cháu của NSND Phùng Há cho biết sau buổi làm việc, Hội Sân khấu đã quyết định trả cổng chùa về nguyên vẹn như cũ. “Sau khi nghe tâm tư, nguyện vọng của chúng tôi, phía lãnh đạo Hội cho biết trước mắt sẽ gỡ bảng hiệu. Họ nói sẽ về họp gấp với các bên liên quan để tìm hướng giải quyết cụ thể”, chị chia sẻ.

NSND Trần Ngọc Giàu – Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM nói sau khi nắm thông tin từ 2 phía chùa và ban Ái hữu nghệ sĩ, ông đã trực tiếp đưa ra chỉ đạo trên. Đại diện phía Hội cho hay sẽ tiến hành họp ban chấp hành cùng với Tuyên giáo, Sở Văn hóa & Thể thao TP.HCM trong vài ngày tới để tìm ra hướng giải quyết thỏa đáng.

Trong khi đó, một đại diện của Ủy ban Nhân dân quận Gò Vấp cho biết hiện vẫn chưa nhận được ý kiến hay thông báo cụ thể từ phía Hội sân khấu về việc đổi tên Chùa Nghệ sĩ những ngày qua. 

Ngoài đổi tên Chùa, phía Ban Ái hữu còn mời các sư dọn ra ngoài và ngưng các nghi lễ.

Như VietNamNet đã đưa tin, Chùa Nghệ sĩ được tháo bảng hiệu, thay bằng bảng tên 'Nghĩa trang nghệ sĩ'. Ngoài việc đổi tên chùa, Ban Ái hữu Nghệ sĩ cũng có động thái mời các sư dọn ra ngoài. Các nghi lễ ở chùa trước nay như tụng kinh, thắp hương,... bị ngưng lại. Việc này khiến dư luận, đặc biệt là các văn nghệ sĩ xôn xao, phản ứng.

Chùa Nghệ sĩ (còn gọi là chùa Nhật Quang – PV) là nơi an nghỉ của hàng trăm nghệ sĩ sân khấu tại TP.HCM. Năm 1958, nghệ sĩ cải lương Phùng Há vận động hội Ái hữu nghệ sĩ mua mảnh đất lớn tại quận Gò Vấp với mục đích làm nơi chôn cất cho các nghệ sĩ sau khi qua đời. Do kinh phí hạn hẹp, đất bị bỏ không gần 10 năm.

Trong thời gian nghệ sĩ Phùng Há chưa có đủ kinh phí để xây dựng, ông bầu Năm Công xin được dựng am trên đất để tu hành. Năm 1970, ông bầu Xuân của gánh hát Dạ Lý Hương bỏ ra 100 cây vàng mua lại am thờ của bầu Năm Công và xây dựng thành ngôi chùa.

Từ đó, nơi đây trở thành nơi quy tập hài cốt của các nghệ sĩ sân khấu TP.HCM. Tính đến 2008, khuôn viên nghĩa trang của chùa có gần 600 ngôi mộ, hơn 500 lọ cốt.

Tuấn Chiêu

Hành động của người phụ nữ gây phẫn nộ

Khoảnh khắc hộp đêm cháy kinh hoàng, ít nhất 14 người thiệt mạng

Nhóm du khách liều mạng chơi trò mạo hiểm trên thác nước

Ô tô lao xuống sông nát bét, 2 vợ chồng được giải cứu

Tình huống tài xế đối mặt tử thần sau khi quên kéo phanh tay

Khoảnh khắc người đàn ông ngã vào nồi cháo "khổng lồ" đang sôi

Tài xế bật lửa châm thuốc hút khi đang đổ xăng và cái kết 

Kinh hoàng lốc xoáy nhấc ngôi nhà khỏi mặt đất cuốn bay

Đang tạo dáng chụp ảnh bờ biển bị sóng cuốn

H.N. (tổng hợp)

Lần trước hát cùng danh ca có nói: “Cô cảm ơn Tùng Dương đã lùi lại để cô tỏa sáng”. Đó là điều Tùng Dương cảm thấy hạnh phúc và vinh dự khi hát song ca với nhiều nghệ sĩ, mình đều chia sẻ năng lượng tích cực nhất cũng như chia sẻ sàn diễn sân khấu với bạn diễn, đặc biệt là người nghệ sĩ gạo cội như danh ca Khánh Ly”.

Trong cảm nhận của Tùng Dương: "Tiếng hát Khánh Ly rất đời, có nhiều cung bậc cảm xúc, như một thứ rượu lâu năm, có độ đằm, có men say của dư vị của cuộc sống. Những thăng trầm đã trải qua được bà thể hiện trong cách hát của mình, thật thanh thản. Vẫn lối hát Khánh Ly đó, nhưng theo năm tháng bà luôn đưa vào những cung bậc cảm xúc của cuộc sống và tiếng hát người nghệ sĩ càng đượm nồng hơn".

Điều khiến Tùng Dương cảm thấy ấn tượng trong những show diễn của Khánh Ly, đó là phần kể chuyện, chia sẻ, giao lưu thực sự hấp dẫn. Không chỉ với khán giả lớn tuổi, những bạn trẻ nghe cũng bị cuốn hút bởi cách dẫn chuyện của danh ca Khánh Ly đầy hiểu biết và thư thái.

“Khánh Ly có nói gì thì bà cũng sẽ suy nghĩ rất kỹ càng, bởi sự tích lũy từ vốn sống, trải nghiệm của Khánh Ly chứ không đơn thuần là phát ngôn theo cảm xúc lúc đó đâu. Ở tầm tuổi bà cũng không phải lo ngại điều gì, vẫn bình thản, mang đúng tinh thần những điều chiêm nghiệm trong cuộc đời vào những câu chuyện.

Cũng chính vì điều đó, lần này xuất hiện của bà dường như đặc biệt hơn, có nhiều câu chuyện tâm tình hơn. Những người bạn diễn như đêm có Tùng Dương, hay Bằng Kiều… sẽ là những dư vị câu chuyện hấp dẫn nhằm tôn vinh giọng hát của bà - người mà chúng tôi yêu mến từ giọng hát đến con người, tư chất nghệ sĩ” - Tùng Dương bày tỏ.

Lần này Tùng Dương sẽ hát những bài hát những bài trong tập Da vàng và những bài nổi tiếng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn như: Ru ta ngậm ngùi, Ru đời đi nhé, Đường xa vạn dặm… Đặc biệt, lần đầu tiên Tùng Dương hát Ta đã thấy gì trong đêm nay -bài mà danh ca Khánh Ly từng thể hiện thành công với những khoảnh khắc đáng nhớ trong cuộc đời - bằng tinh thần hân hoan. Anh cũng thể hiện ca khúc Xin cho tôi - một bài hát có tính dự báo, thể hiện mong muốn một thế giới hòa bình, không có chiến tranh.

Tùng Dương bảo, anh cũng có sự đồng cảm với những bài hát mang tính triết lý Phật giáo của Trịnh Công Sơn như Cát bụi, Ru ta ngậm ngùi, Một cõi đi về... "Những ca khúc chứng tỏ nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có sự giác ngộ nhất định với Phật pháp mới có thể đưa những triết lý nhà Phật đẹp và thanh thản như vậy vào ca khúc".

Tùng Dương muốn mang tinh thần, cảm xúc, thông điệp, thời đại của ngày hôm nay vào để những tác phẩm của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có hơi thở nồng nàn, đủ cung bậc cảm xúc, nhưng thời đại, có sự khác biệt giữa cách cảm nhận giao cảm ở các thế hệ khác nhau.

Danh ca Khánh Ly nói 60 năm hát tình ca là chuỗi âm nhạc cuối cùng nhưng Tùng Dương cho hay, anh cùng những người người yêu mến tiếng hát Khánh Ly không mong cô giải nghệ. Anh bảo: “Người nghệ sĩ là vậy, khi còn sức là còn muốn đứng trên sân khấu, hòa giọng với những nghệ sĩ thế hệ sau này. Được đứng trên sân khấu vẫn là điều tuyệt vời, chỉ khi sức khỏe không cho phép mới giải nghệ. Tùng Dương thấy tiếng hát Khánh Ly vẫn là dư vị khán giả muốn được thưởng thức”.

Để tri ân quý khán giả đã yêu mến cặp đôi tri kỷ Trịnh Công Sơn - Khánh Ly, trong chương trình 60 năm hát tình ca, Khánh Ly sẽ gửi tới khán giả giai điệu của những bản nhạc Trịnh nổi danh như: Tình xa, Diễm xưa, Còn tuổi nào cho em, Hạ trắng, Mưa hồng, Như cánh vạc bay, Gọi tên bốn mùa, Một cõi đi về, Cát bụi…

Bên cạnh đó là những ca khúc về mẹ và người phụ nữ như: Ca dao mẹ, Gia tài của mẹ, Xin cho tôi, Người con gái Việt Nam da vàng...Đặc biệt, trong chương trình cũng sẽ có những ca khúc và khoảnh khắc Khánh Ly dành tưởng nhớ danh ca Lệ Thu.

Khánh Ly cũng sẽ thể hiện những nhạc phẩm của các nhạc sĩ như Lam Phương, Vũ Thành An, Phạm Duy, Trầm Tử Thiêng... như một lời tri ân các nhạc sĩ và cũng là lời tri ân khán giả yêu thương ủng hộ bà suốt 60 năm qua.

Thu Hà

Trần Tiến, Khánh Ly ôm nhau khócXem ngay

Khi phát biểu trong Hội thảo ở Viện Hán Nôm (27/8/2016) tôi có nói: 6 năm trước tôi đã từng có tham luận đề nghị dạy chữ Hán trong nhà trường để giữ gìn tiếng Việt và văn hóa Việt Nam, tuy nhiên nếu nói trong tình hình bây giờ thì rất khó.

Sau khi VietNamNetđăng tải bài viết có trích ý kiến của tôi, sợ mọi người không hiểu hết ý nên tôi phải đưa nguyên văn bài tham luận của tôi trình bày trong Hội thảo "Phát triển và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trong thời kỳ hội nhập quốc tế" (2010), bài viết có tên "Khôi phục việc dạy chữ Hán trong nhà trường - một phương pháp quan trọng để giữ gìn tiếng Việt và văn hoá Việt Nam".

Sau đó 2 bài viết ấy lan truyền rất mạnh trên các mạng xã hội với nhiều ý kiến trái chiều, gay gắt. Nay, tôi xin nói rõ suy nghĩ của tôi ở đây với mong muốn những người ngoài chuyên môn cũng hiểu được:

Chữ Hán là gì?

Chữ Hán là chữ được sinh ra từ nền văn hóa Trung Hoa cổ đại, vào nước ta từ đời Hán (đầu CN), được các thế hệ cha ông ta Việt hóa nó, đọc bằng âm Hán Việt (tương tự như Hàn Quốc có âm Hán Hàn, Nhật Bản có âm Hán Hòa (Onyomi).

Chữ Hán đã tạo nên 60-70% vốn từ vựng tiếng Việt. Ví dụ: Hà Nội hoàn thành chỉnh trang đền Ngọc Sơn và cầu Thê Húc, thì có lẽ 100% là từ gốc Hán các thời khác nhau.

Có người nói với tôi nên dùng chữ Nho cho khỏi lầm. Dùng cũng được, nhưng nó không chuẩn, vì chữ ấy không chỉ dùng trong các văn bản Nho, mà cả Phật, Đạo hay những loại văn hóa khác.

Có người nói nên dùng chữ Hán Nôm. Tôi thì không dùng vì trên đời không có chữ đó, mà chỉ có chữ Hán và chữ Nôm.

Vậy chữ Hán là nói tắt của chữ Hán cổ đọc theo âm Việt. Cách nói này rất phổ biến, và được giới nghiên cứu mặc nhiên thừa nhận.

Vậy chữ Hán không phải là tiếng Hán, càng không phải Trung văn.

Tại sao chúng ta phải học chữ Hán?

Vì 2 lý do chính:

Thứ nhất, chúng ta muốn hiểu sâu được tiếng Việt thì chúng ta cần biết gốc gác nó ra sao, tra cứu nó thế nào.

Ví dụ: từ Minh Tâm, nghĩa là sáng lòng, vì chữ Minh là sáng. Nhưng học trò thắc mắc thế U Minh thì là gì, sáng tối à? Không, “Minh” trong trường hợp này lại là “Tối”. U Minh là mờ mịt. Học trò lại hỏi: Thế Đồng Minh là cùng sáng à? Không, Đồng Minh là cùng phe, vì nó xuất phát từ nghĩa: cùng hội thề. Vì chữ Minh là Thề.

Vậy làm thế nào để cô giáo trả lời học sinh những câu hỏi ấy, làm thế nào cho học sinh không hỏi cô mà cũng biết được.

Có hai cách:

1. Học âm Hán Việt, tự tra từ điển tiếng Việt. Đa số những người giỏi tiếng Việt hiện nay đều hình thành bằng con đường ấy. Nhưng thực ra họ cũng không thật tự tin vì từ ngữ thì vô bờ, sai đúng lẫn lộn, người ta không thể tự tin hoàn toàn được.

2. Học chữ Hán để có ấn tượng là chữ Hán rất nhiều từ đồng âm, nhiều nghĩa khác nhau. Sau đó biết cách tra từ điển. Từ điển chữ Hán có nhiều loại, rất phức tạp, phải học để có một chút vốn liếng mới tra được. Bằng cách này người ta có thể tự tra cứu, tự học tiếng Việt suốt đời.

Lý do thứ 2, học chữ Hán để cho chúng ta hiểu được văn hóa Việt Nam, chúng ta cảm thấy gắn bó với ông cha. Vì từ trước khi bỏ chữ Hán hoàn toàn vào đầu Thế kỷ XX, toàn bộ di sản văn hóa Việt Nam được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm (một thứ chữ được hình thành từ chữ Hán). Chúng ta học chữ Hán để chúng ta hiểu sâu tiếng Việt, từ đó có thể hiểu được vốn văn hóa Việt Nam.

Văn hóa cổ dù có được dịch ra tiếng Việt, như các công trình của Lê Quý Đôn chẳng hạn, nếu không có vốn chữ Hán nhất định, đọc vẫn rất khó hiểu.

Đọc Truyện Kiều, nếu có biết chữ Hán, chữ Nôm thì mới hiểu thấu đáo cái hay của nó. Chúng ta nếu có biết chút ít chữ Hán thì đến các di tích văn hóa (đình chùa miếu mạo), nhìn một tập thơ Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, chúng ta không thấy xa lạ, không thấy mình là "những đứa con thất cước của giống nòi" (chữ của Hoài Thanh).

Sâu xa hơn, chúng ta là người VN, trong văn hóa chúng ta có một phần văn hóa Đông Á. Chúng ta coi trọng gia đình, sống cần kiệm, đề cao đức liêm chính, hiếu kính, hiếu học...Tất cả những điều ấy có xấu không, có nên bỏ không, và có bỏ được không? Tôi không nói phương Tây không có điều ấy, đạo đức phương Tây được hình thành từ Thiên chúa giáo và văn hóa truyền thống của họ, còn đạo đức chúng ta thì từ văn hóa bản địa và văn hóa Đông Á (Nho, Đạo thuộc về văn hóa Hán, Phật thì gốc Ấn Độ).

Những điều ấy được các bậc hiền triết phương Đông nói rất hay và từ rất sớm, các sách vỡ lòng chữ Hán ngày xưa vừa dạy chữ, vừa dạy người thông qua các sách đó rất thú vị và dễ nhớ. Vậy chúng ta có nên học một chút tinh hoa từ đó qua sách chữ Hán nhập môn không?

Nếu chúng ta chỉ lo đuổi theo phương Tây và bằng lòng với ngôn ngữ chat, tin nhắn, với loại văn bản lổn nhổn tiếng Anh lẫn tiếng Việt thì rõ ràng đó là nguy cơ cho sự trong sáng của tiếng Việt và mai một văn hóa truyền thống.

Học chữ Hán có dễ không?

Dễ mà khó. Nếu học để trở thành học giả uyên thâm dịch được sách vở cổ thì rất khó, nhưng học để biết một số chữ, để biết tra từ điển Hán Việt, từ đó có thể tự học tiếng Việt suốt đời thì rất dễ. Vì người học chỉ học có 2 kỹ năng: đọc, viết, mà không phải học kỹ năng nghe, nói. Đồng thời học chữ Hán như xem tranh, như học ghép hình rất dễ nhớ và thú vị.

Tôi muốn tổ chức một nhóm biên soạn một cuốn "Vui học chữ Hán" để dạy cho học sinh cấp 2 (như kiểu nhóm Phan Thị làm ở đằng sau bộ truyện tranh (kiểu manga) "Thần đồng đất Việt", mỗi tập vài chữ). Trong thực tế học sinh chuyên văn Phổ thông năng khiếu hàng năm đều có học mấy chục tiết chữ Hán, các em học rất thú vị và tiến bộ rõ rệt khi sử dụng từ Hán Việt và học văn học cổ điển VN.

Ai là người dạy chữ Hán?

Có đấy, các khoa ngữ văn ở HN, TP.HCM, Huế đều có sinh viên Hán Nôm, học viên cao học Hán Nôm, và các sinh viên Văn học cũng được học hơn 100 tiết chữ Hán cơ sở và nâng cao.

Dạy chữ Hán trong nhà trường như thế nào?

Có nhiều cấp độ khác nhau. Học sinh THCS học 1 tiết/ tuần trong môn Ngữ văn theo kiểu "Vui học chữ Hán" - chữ Hán bằng hình ảnh. Dạy thế này rất dễ, thầy cô có một chút vốn Hán Nôm đều dạy được. Nếu trường không có thầy cô biết Hán Nôm thì bài ấy là tự chọn, thích thì tự học, không thì thôi. Lên THPT thì HS chuyên ban KHXH có thể tự chọn học sách chữ Hán cơ sở trong môn Ngữ văn, sách này có thể tự học vì nhìn chung môn chữ Hán đều có thể dễ dàng tự học. Nếu học sinh có hứng thú thì có thể học tiếp lên chuyên ngành ở ĐH. Có thể hình dung môn chữ Hán như môn tiếng Latin ở các trường tinh hoa ở Mỹ và châu Âu.

Ghi chú thêm: học chữ Hán không ảnh hưởng gì đến tiếng Anh là ngoại ngữ bắt buộc hay các ngoại ngữ khác: Pháp, Nhật, Trung. Mỗi môn này theo tôi phải học từ 8-12 tiết/ tuần.

Đại khái tôi đề nghị và hình dung việc học chữ Hán trong trường phổ thông như thế. Nhưng ít ai đọc hết tham luận của tôi. Hơn nữa tham luận của tôi được trình bày trong hội thảo chuyên ngành, nhiều kiến thức được coi là đương nhiên, nhiều tiền giả định bị lược bỏ, nhiều kết luận đã lược bỏ lập luận... nên người đọc phải có kiến thức cơ sở một chút mới hiểu đúng. Trên mạng đa số người ta chỉ đọc cái tít báo rồi nhảy dựng lên. Đa số không phân biệt được chữ Hán với tiếng Hán, tiếng Trung. Không phân biệt được từ Hán Việt, ngành Hán Nôm, hay "từ" với "chữ" Hán…

Thế nhưng ai cũng có ý kiến: đọc rồi cũng nói, không đọc cũng nói, biết cũng nói, không biết cũng nói, biết dở dở ương ương cũng nói. Tất nhiên có rất nhiều người hiểu biết, phân tích, trình bày một cách có lý lẽ, người thì nhiệt liệt đồng tình, người thì đồng tình có mức độ, người thì nêu ra những khó khăn hay điều kiện để chủ trương ấy thành khả thi…

Nói cho công bằng, đề nghị đưa chữ Hán giảng dạy trong nhà trường thì tôi không phải là người đầu tiên hay duy nhất. Nếu không kể các thời trước thì chừng hơn 10 năm nay đã có nhiều người đề nghị, như GS Cao Xuân Hạo (nhà ngữ học hàng đầu VN thế kỷ XX) đề nghị học chữ Hán xuất phát từ tính ưu việt của nó; GS Nguyễn Đình Chú (nhà ngữ văn hàng đầu) đề nghị học chữ Hán vì tính quan trọng của nó đối với môn ngữ văn; GS Nguyễn Cảnh Toàn (GS toán học, thứ trưởng Bộ GD trước đây) đề nghị học chữ Hán vì chữ Hán giúp hình thành các thuật ngữ khoa học dễ dàng, chặt chẽ và giúp hiểu rõ văn hóa VN…

Tôi thì đứng từ điểm nhìn các nước văn hóa chữ Hán: Nhật, Hàn, Đài Loan (không phải TQ) - những nước vừa phát triển hiện đại vừa giữ gìn ngôn ngữ và bản sắc dân tộc của họ mà để đề nghị học chữ Hán (Hán Việt), nhằm làm sao giữ gìn, phát triển tiếng Việt và văn hóa VN. Tôi thuộc những người đánh giá rất cao vai trò của ngôn ngữ và văn hóa đối với sự trường tồn của dân tộc mà đề nghị như thế. Tôi tin rằng: Tiếng Việt còn thì văn hóa ta còn, văn hóa ta còn thì nước ta còn.

• PGS. TS Đoàn Lê Giang

Trước đó Ngọc Châu đăng loạt ảnh chân dung với thần thái ấn tượng, vẻ đẹp sắc thái, khoe thân hình gợi cảm. Dù đăng quang ở độ tuổi khá lớn, khi đã 28 tuổi, nhưng người đẹp Tây Ninh chứng minh mình gianh vương miện là hoàn toàn xứng đáng.

Trên trang cá nhân, có thể bắt gặp những hình ảnh đời thường giản dị của người đẹp sinh năm 1994. Cô trang điểm tự nhiên ăn mặc thoải mái khi đi chơi với bạn bè. 

Dù ở nhà và ăn mặc đơn giản nhưng Ngọc Châu vẫn bừng sáng trong mỗi bức hình cô chia sẻ trong thời gian TP.HCM giãn cách vì dịch Covid-19 căng thẳng. 

 Ngọc Châu khoe khoảnh khắc uống trà, selfie với thú cưng khi ở nhà. 

Thi thoảng Ngọc Châu xuất thần trong những bức hình chụp trong nhà, khoe thần thái siêu mẫu và hoa hậu. 

Cô sở hữu vóc dáng chuẩn với chiều cao 1m74, số đo 3 vòng: 81-63-92,5 cm cùng thần thái ấn tượng trước ống kính.  

Với kinh nghiệm làm mẫu và trình diễn lâu năm, cùng khả năng vượt trội ở mọi lĩnh vực, Ngọc Châu là đại diện xứng đáng cho Việt Nam tại Miss Universe 2022 cuối năm nay. 

Ngọc Châu cùng top 3 trả lời ứng xử 

Quỳnh An
Ảnh: FBNV